2023 թ. Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի արշավախումբը (արշավախմբի ղեկավար՝ Մ. Սիմոնյան) հնագիտական-փրկարարական պեղումներ իրականացրեց ՀՀ Արագածոտնի մարզի Միրաք համայնքի նորահայտ դամբարանադաշտի տարածքում։ Պեղվեց 8 մ տրամագծով մեկ դամբարան, որը, նախնական ուսումնասիրությամբ, թվագրվում է միջին բրոնզի դարի վերջին և ուշ բրոնզի դարի առաջին փուլերով։Հյուսիսային հատվածում՝ պատի մոտ, բացվեց յոթ կավանոթ՝ հինգ քրեղան և երկու սափոր:Բոլոր կավանոթները հայտնաբերվեցին բեկոտված և խիստ քայքայված վիճակում. խեցին փխրուն և դյուրաբեկ էր, շերտազատվող՝ հողի, կրային նստվածքների, աղային կուտակումների առկայությամբ։Բեկորները գիտահետազոտական կենտրոնի Հնագիտական գտածոների վերականգնման բաժնում մի քանի փուլով ենթարկվել են մաքրման և ամրակայման, անոթները վերականգնվել են, պակասող հատվածները՝ լրացվել (վերականգնող՝ Գ. Ստեփանյան)։

Շարունակվում են Տաթևի Մեծ անապատի խցերի մաքրման և պեղման աշխատանքները (արշավախմբի ղեկավար՝ Արման Նալբանդյան)։Տարիներ շարունակ հուշահամալիրի տասնյակ կառույցներ լցված և փակված են եղել հողի հաստ շերտով։Պեղումների ընթացքում աստիճանաբար դրանք բացվում են, և ի հայտ են գալիս բազմաթիվ գտածոներ։ Դրանցից հատկապես հետաքրքրություն են ներկայացնում ձիթաճրագները, սպասքի զանազան մասերը, ջնարակված խեցեղենի բեկորները, փայտե գդալն ու խցանը, կաշվի կտորները, ինչպես նաև ապակյա սրվակների բեկորները և բազմաթիվ այլ առարկաներ։Ըստ խցերի պեղումների արդյունքների, դրանց մի մասն ունեցել են տնտեսական, իսկ մյուս մասը հոգևոր նշանակություն։ Բացվում են խցերի կրաշաղախված հատակները։Դրանցից որոշների ներսում կան պատի մեջ ագուցված կամ պատերից ընկած խաչքարեր, որոնք նույնպես նորույթ են հանրության համար։Բավականին…

2025 թ․ հուլիսին Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի արշավախումբը (Արմեն Ասատրյան, Արմեն Թոփլաղալցյան) ուսումնասիրություններ կատարեց ՀՀ Լոռու մարզի Ահնիձոր գյուղում։ Տեղում կազմվեց գերեզմանոցի պահպանության գոտու նախագիծը։Գյուղի մեջ, «Ժամի ձոր» կոչված վայրում գործող գերեզմանոցն է, որի մի մասում 11-14-րդ դարերի գերեզմանոցն է՝ (պետ․ ցուցիչ՝ 5․12․2) բազմաթիվ միջնադարյան խաչքարերի բեկորներով։ Այստեղ եղել է նաև մատուռ (13-14-րդ դդ․), որից ոչինչ չի պահպանվել։Գերեզմանոցն առաջին անգամ ուսումնասիրվել է 1969 թ․, որի մասին Ա․ Քալանթարյանի և խմբագիր Լ․ Բարսեղյանի կազմած վկայագրում գրվել է․ «Մատուռ, 13-14-րդ դդ., վերանորոգվել է հավանաբար 17-18-րդ դդ.:Գտնվում է ավերակ վիճակում, փուլ են եկած ծածկը և պատերի վերին մասերը: Ուղղանկյուն հատակագծով թաղակապ շենք է՝…

2025 թ․ հուլիսին Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի արշավախումբը (Արմեն Ասատրյան, Արմեն Թոփլաղալցյան) ուսումնասիրություններ կատարեց ՀՀ Լոռու մարզի Լորուտ գյուղում: Տեղում կազմվեց դամբարանադաշտի և միջնադարյան խաչքարերով գերեզմանոցի պահպանության գոտու նախագիծը։Լորուտ գյուղի Վերին թաղ կոչված վայրում, ուր փոքր բարձունքի վրա բրոնզեդարյան դամբարանադաշտն է, մշակութային շերտը պատած է միջնադարյան գերեզմանոցով։ 1979 թ․ այստեղ հնագիտական պեղումներ է կատարել հնագետ Վարշամ Ավետյանը (ՊԲՀ, 1981/4, ԼՀԳ, 1984/5)։ Պեղվել են քարարկղային տիպի մի քանի դամբարաններ, որոնցից մեկում գտնվել է 76 սմ երկարությամբ բրոնզե գոտի։ Նրա եզրերը զարդարված են երկշարք ոլորապտույտ նախշերով, իսկ մակերեսին փորագրված է բարդ կոմպոզիցիոն պատկեր, մի ինքնատիպ տեսարան՝ ձիերի, գիշատիչ կենդանիների, ձկների և թռչունների…